Ibtidoiy jamoa tuzumi insoniyat taraqqiyoti tarixidagi eng birinchi va uzoq davom etgan bosqichlaridan hisoblanadi. Bu bosqichni hamma xalq va elat oz boshidan kechiradilar. Ana shu uzoq vaqt davom etgan taraqqiyot jarayonida hozirgi zamon kishisi tipi paydo boldi; odamlar jamoasi vujudga keldi.
Ishlab chiqarish kuchlarining zaifligi odamlarni kollektiv bolib yashash, mehnat qilishga da’vat etdi. Ular qudrat birlikda ekanligini xalqning ilk bosqichlarida sezdilar. Bu qudrat ularni tabiat sirlarini organishga boshladi. Madaniyat va san’at ravnaqiga zamin yaratdi.
Ibtidoiy jamoa tuzumi san’ati va me’morchiligi tarixi odamzod tafakkuri xis tuyG‘ularini paydo bolishi va rivojlanishidan boshlab yer yuzida birinchi davrlarinig yuzaga kelishigacha bolgan davr me’morchiligini oz ichiga oladi, orgatadi va taxlil qiladi ibtidoiy jamoa tuzumidan bizgacha ashyoviy dalillar-mehnat va ov qurollari, uy-anjom va bezak buyumlari, odamlar yashash manzil qoldiqlari yetib kelgan shular ibtidoiy jamoa kishisining estetik va diniy qarashlarini bilishga, ibtidoiy jamoaning madaniyati xaqida tasavvur hosil qilishga yordam beradi.
Tuproq ostida qolib ketgan madaniy yodgorliklar, odam va xayvonlar jasadining qoldiqlari G‘or va yerto‘la devorlariga chizilgan surat va bortma tasvirlar ibtidoiy jamoa davri tarixini organishning muhim manbai hisoblanadi Arxitektura qadim-qadimdan kishilarning mehnati jarayonida yuzaga keldi va rivojlandi.
Odamlar mehnat jarayonida shakl tuyG‘usini xis etib, ritm, simmetriya tushunchalarini ozlashtira boshladilar. Ular mehnat jarayonida tabiat kuchlarini ozlariga boysindira boshladilar. Ishlatilayotgan buyumlarning shakli bajarilayotgan mehnatlarini osonlashtirilishi yoki kamaytirish mumkinligini tushundilar. Јulay mehnat qurollarini yaratish ularda oz qurollariga nisbatan mehr tuyG‘ularini uyG‘ota bordi.
