Ishni bajarishdan maqsad: Kompyuterga periferik qurilmalarning ulanishini turli xil usullarini o’rganish va mustahkamlash.
NAZARIY QISM.
Kompyuter bilan periferik qurilma (PQ) orasida axborot almashish uchun kompyuterda tashqi interfeys mavjud.
Tashqi interfeys kompyuterni periferik qurilmalarni ulovchi tashqi portlar va simlar to’plamidan, hamda bu simlar orqali axborot almashinuvi qoidalari majmuasidan iborat. Ba’zi bir hollarda interfeys ermini o’rniga protocol termini ishlatiladi.
Tashqi interfeyslarga misol qilib printerlarni ulash uchun Centronics parallel interfeysini va sichqoncha, modem kabi qurilmalar ulanadigan RS-232C ketma – ket interfeysini keltirish mumkin. Kompyuter tomonidan tashqi interfeysni amalga oshirish uchun unga apparat va dasturiy ta’minot: tashqi qurilmani boshqaruvchisi (controller) va controller ni boshqaruvchi maxsus dastur, drayver (driver) kerak bo’ladi.
Har qanday kopmyuterda tashqi interfeys bir qancha portlar, jumladan, LPT, PS/2, COM, USB kabilar orqali amalga oshiriladi. (1-rasmga qarang). Har bir portning o’ziga xos funksional vazifasi bor.
Kompyuterga tashqi port orqali periferik qurilmani o’chirish va yoqishda o’rnatilgan qoidalarga qat’iyan rioya qilish kerak. Masalan, LPT, СОМ va PS/2 portlari orqali tashqi qurilmalarni hamda monitorni kompyuterga faqat qurilmalarning o’chirilgan holatida ulash kerak. USB portlari orqali esa kompyuterni yoqilgan holatida amalgam oshiriladi. Flash Memory tashqi qurilmalarini esa dasturiy ta’minot darajasida “Qurilmani o’chirishingiz mumkin (Оборудование может быть удалено)”degan buyruq berilgandan keyin o’chirish mumkin.
Tashqi qurilma bilan kopmyuterning axborot almashishi quyidagi tartibda amalgam oshiriladi. Tashqi qurilma uchun yaratilgan maxsus dastur tomonidan berilgan buyruq markaziy protsessorda qayta ishlanib ichiki portlar orqali controller ga uzatiladi, masalan, printerga biror ma’lumotni chop qilish buyrug’i. Yuborilgan buyruq tashqi port orqali qurilmaga uzatiladi.
