Markaziy nerv sistemasini xususiy fiziologiyasi

Orqa miya ikkita asosiy funksiyani: reflektor funksiya va o’tkazuvchi yo’l funksiyasini bajaradi. Orqa miyaga teri yuzasidan eksteroreseptorlardan, tana bilan qo’l-oyoqning proprioreseptorlaridan va visseroreseptorlaridan impul’slar kelib turadi (adashgan nervlar orkali markaziy nerv sistemasiga keluvchi visseroreseptiv impul’slar bundan mustasno). Orqa miya barcha skelet muskullarini innervasiyalaydi, bosh miya nervlaridan innervasiyalanadigan bosh muskullarigina bundan mustasno. Orqa miya gavdadagi barcha murakkab xarakat reaksiyalarini yuzaga chikarishda katnashadi. Ulardan ko’plari orqa miyaning reflektor funksiyani bajarish natijasi bulishi mumkin, boshka reaksiyalar esa markaziy nerv sistemasining yukorirokdagi bulimlari yuzaga chikaradigan reflekslar natijasida kelib chikadi. Bu xolda orka miya fakat impul’slarni o’tkazuvchi yo’l xisoblanadi.
Reseptorlardan orka miyaga keluvchi axborot orka miyaning orka va yon kismlaridagi kupgina utkazuvchi yullar orkali miya stvolining markazlariga utadi va miyacha xamda katta yarim sharlar pustlogiga yetib boradi. Markaziy nerv sistemasining yuqoriroqdagi bo’limlaridan orqa miyaga esa impul’slar oldingi va yon ustunlarning utkazuvchi yullari orkali keladi; bu impul’slar orka miyaning oralik va motor neyronlarini qo’zg’atadi yoki tormozlaydi, natijada skelet muskullari va ichki organlarning faoliyati o’zgaradi. Orqa miyaning o’tkazuvchi yo’l funksiyasi muxim funksiya bo’lib, periferik reseptorlardan bosh miyaga va undan effektor apparatlarga impul’s o’tkazishda katta ro’l o’ynaydi.