Monopoliyaning vujudga kelishi

Monopoliyaning vujudga kelishi haqida gapirar ekanmiz, avvalambor, uning vujudga kelish tarixiga va ilk ko’rinishlariga nazar tashlash lozim. Monopoliyalarning birinchi vujudga kelishi bir necha asr oldinga tarixga borib taqaladi. Qaqimda monopoliya davlat (qirollik, xonlik, amirlik, imperiya va hokazolar) tomonidan tashkil etilgan, ya’ni u yoki bu tovarni ishlab chiqarish huquqi bir kishiga (asosan davlat amaldorlari va katta boylarga) berilgan va u shaxsdan boshqa hech kim bu tovarni ishlab chiqara olmagan. Shunaqa qilib monopoliyaning ilk ko’rinishi yuzaga keladi.
Monopoliyaning vujudga kelishiga ishlab chiqaruvchilarning shunga intilishlari ham katta ta’sir ko’rsatadi. Chunki firma (korxona, korporatsiya va hokazolar) uchun bu bir qancha yengilliklar yaratib beradi:
Birinchidan, monopoliya ishlab chiqaruvchiga raqobat bilan bog’liq bo’lgan bir qancha muammolar va risklardan qochish imkoniyatini beradi.