San’at

San’at keng ma’noli tushunchadir. Zero, san’at inson meshnati, aql-idroki, shuuri bilan yaratilgan, vujudga kelgan, ijod qilingan narsalardir. San’at inson faoliyatining ijodkorlik turini anglatib, shar bir san’at asarida shahsning eziga hos iste’dodi namoyon beladi. Va nishoyat, san’at insonning mashorati bilan chambarchas bog’liqdir. San’at, keng ma’noda, badiiy qadriyatlar, ularni yaratish (badiiy ijod qilish) va iste’mol (badiiy idrok etish) jarayonlarini sham qamrab oladi. san’at shozirgi davrga qadar insoniyat taraqqiyoti bilan bog’liq sholda rivojlanib kelgan. O’zbekiston shududida, Ispaniya, Sashroi Kabir va boshqa bir qator qadimiy elkalarda uchraydigan qoyalarga eyib tushirilgan shayvonlarning tasvirlari shozirgi davr nuqtai nazaridan sham nafosatli qiymatga ega. Bu yodgorliklar badiiy faoliyat kurtaklari endigina kerinib kelayotgan inson nafosatli faoliyatining natijalari edi.
San’at tarihiy taraqqiyot jarayonida shamisha ijtimoiy eshtijlarni qondirib kelgan. San’at ijtimoiy shayotning murakkab, rango-rang munosabatlari bilan aloqador belib, u bir vaqtning ezida sham meshnatning aloshida turi, sham ijtimoiy ishlab chiqarishning mahsus soshasi, sham ijtimoiy ongning bir shakli, sham eziga hos bilim soshasi, sham ijodiy faoliyatning bir kerinishi sifatida amal qiladi. San’at ijtimoiy shayotning mustaqil bir soshasi belib, eziga hos qonuniyatlari vazifalariga kera u aloshida jamiyat birligini ifodalaydi. San’at jamiyatning barcha tomonlariga ta’sir etkazadi, ijtimoiy ongning barcha shakllari bilan aloqaga kirishadi, shayotning turli jabshalarida odamlar faoliyat olib borishlarini rag’batlantiradi.
San’at bilan ijtimoiy shayotni bog’lab turadigan juda kep vositachi shalqalar mavjud. Shar qanday badiiy shodisa-muayyan asar, uslubiy yenalish belsin, ular vujudga kelishi va rivojlanishida diniy, ashloqiy amallarning ta’sir kuchi darajasi bilan belgilanadilar, basholanadilar, elchanadilar.
San’at taraqqiyotining nisbiy mustaqilligi shu bilan izoshlanadiki, jamiyat badiiy ravnaqining darajasi shamma vaqt sham uning iqtisodiy taraqqiyoti darajasiga mos kelavermaydi. San’atning taraqqiyoti yoki tanazzuli, uning u yoki bu turi, kerinishining yorqin ifoda topishi aniq ijtimoiy munosabatlar tabiatiga, muayyan gurushiy kuchlar nisbatiga, mafkuraviy shayot hususiyatlariga, jamiyatda shahs egallab turgan maqomiga, albatta, bog’liqdir.