Kiyinish madaniyati

Libos — inson ziynati. Davrlar, zamonlar silsilasida liboslar o’zgarib boradi. Shuningdek, odamlar, ularning tashqi ko’rinishlari ham har kun yangilanyapti. So’nggi paytlarda yoshlarimizning kiyinish madaniyati haqida juda ko’p gapirilyapti. Hozirgi davr ma’naviy-axloqiy hayotning asosiy mavzularidan biri ham shu. Ularning aksariyatida yoshlar sha’niga nisbatan keskin, e’tirozli fikrlar bildirilyapti. Bugungi kun yigit-qizlarining ko’r-ko’rona modaning ketidan quvishi, ularning kiyinishi milliy an’analardan uzoqlashayotgani, tor, kalta, ochiq kiyimlarga qiziqishi borgan sari ortayotgani, bu odatlar o’zbekchilikka zidligi tanqid ostiga olinmoqda. Albatta, bunday munosabatda jon bor. Haqiqatan ham, oxirgi uch-to’rt yildan beri yoshlarning kiyinishi mislsiz darajada o’zgardi. Vaziyatning bunday tus olishi kishini biroz o’ylantiradi.
Xo’sh, aslida haqiqatan ham moda degan tushuncha yoshlarimizni buzayaptimi? Ularning milliy an’analarimizga xos kiyinishlariga nima to’sqinlik qilayapti? Yoki o’zbek yoshlari yevropaliklardan ajralib turishi uchun modani taqiqlash kerakmi? Umuman, moda tushunchasi nima? Ularning tashabbuskorlari kim? Kiyinish madaniyatining o’zgarishi yoki buzilishiga faqat yangilikka o’ch yoshlar sababchimi? Bu kabi savollarga javob berish orqali mazkur muammoga oydinlik kiritish maqsadida o’zimizning ba’zi bir fikr-mulohazalarimizni bayon etmoqchimiz. Avvalo, kiyim-kechak inson hayotida qanday rol o’ynaydi? Savolning bunday qo’yilishi bejiz emas. Chunki har bir inson o’zi kiyayotgan kiyimning foyda-zararini, qanday matodan tikilganini, kerak bo’lsa, tarixi va ahamiyatini bilishi lozim. Ayniqsa, kiyinishning inson ruhiyati, fe’l-atvori, kayfiyati, tarbiyasi, did-farosati bilan bog’liq jihatlarini e’tiborga olsak. Shu o’rinda ta’kidlash joizki, kiyinish, shuningdek, urf ham o’z-o’zidan paydo bo’lmagan.