Koinot tuzilishi va rivojlanishi haqida hozirgi zamon dunyoqarashlari

Yer va boshqa sayyoralar Quyosh sistemasiga kirgani kabi, Quyosh sistemasi ham Galaktika deb ataluvchi yulduzlar to’dasiga kiradi. Biz osmonda ko’z bilan ko’radigan barcha ob’ektlar Galaktikaga kiradi. Galaktika tarkibida tahminan 250 milliard yulduz bor.
Osmondagi «Somon yo’li» deb ataluvchi katta-kichik yulduzlar to’dasi Galaktikamiz asosini tashkil etadi. Galaktikamiz o’lchamlari, tarkibi va tuzilishi haqidagi ma’lumotlar keyingi o’n yillar davomida katta teleskoplar yordamida kuchsiz yorug’lik sochuvchi yulduzlar va uzoq ob’ektlarni o’rganish natijasida olindi. Galaktikamiz yadrodan va uni o’rab turuvchi ikki sistemadagi yulduzlardan iborat. Yulduzlar disksimon va galaktik toj shaklida joylashgan. Yadro bizdan tahminan 30000 yorug’lik yili masofada (1 yor.y. – yorug’likning bir yilda bosib o’tgan yo’li). Yadrodan yulduzlar zich joylashgan. Disk qatlamiga Galaktikaning 5% yulduzlari to’g’ri keladi. Galaktika tojini sharsimon ko’rinishdagi yulduz to’dalari va noma’lum tabiatli moddalar tashkil etadi.
Galaktikamizning diametri 100000 yorug’lik yilini tashkil etadi. Tashqi tomondan Galaktikamizga qaralsa u spiralsimon ko’rinishga ega bo’lar edi. Quyosh va uning sistemasi Galaktika yadrosi atrofida 250 km/s tezlik bilan aylanadi. Yer hisob bilan olganda, Quyosh galaktika yadrosi atrofida 230 million yil davomida bir marta aylanib chiqildi. Quyosh sistemasi paydo bo’lganiga 4,7 milliard yil bo’lganligi hisobga olsak, Galaktika yadrosi atrofida hozirgi qadar 20 marta aylangandigini bilish mumkin.
Bizning Galaktikamizdan tashqari Koinotda ko’pgina unga o’hshash yulduz sistemalari mavjud. ularning mavjudligini 1920 yilda AQSh astronomi Edvin Xabbl isbotlab bYergan edi. Hozirgi zamon kuchli teleskoplarda bizdan million va milliard yorug’lik yilida joylashgan turli shakldagi galaktikalarni ko’rish mumkin. Teleskopsiz faqat Shimoliy yarim sharda yagona Andromeda galaktikasini ko’rish mumkin.