Vazifaviy uslublar va nutq madaniyati

O’zbek tilshunosligining nisbatan yangi sohasi sanaladi-gan stilistika— uslubshunoslik til birliklarining aloqa vositasi sifatida muomala jarayonida turli soha va vaziyatda qo’llanishi, nutqni tashkil qilish qonuniyatlari, til tizimidagi barcha vositalarning nutq jarayonidagi imkoniyatlari va ma’no nozikliklarini aniqlash bilan shug’ullanadi. ^Stilistika — tilda mavjud bo’lgan barcha vositalar — leksik, grammatik, fonetik vositalardan nutqda qanday foydalanish zarurligini, ma’lum bir tipdagi forma, so’z va konstruksiyalardan qaysi birini qo’llash muvofiq ekanini, yaxshi va eng muvofiq vositasini tavsiya etadi, norma qilib belgilaydi, nutqning turli stilistik qatlamlarida qo’llanadigan vositalarni belgilab beradi. Shunga ko’ra, stilistika so’z san’ati, ifoda vositalar haqidagi alohida bir fandir» Amaliy uslubshunoslik.Mavzu nuqtai nazaridan bu o’rinda bizni vazifaviy us¬lubshunoslik qiziqtiradi. Kishilar o’z ijtimoiy faoliyatlarida tildagi barcha vositalardan — fonetik, grammatik, leksik, frazeologik birliklardan foydalanganlarida, awalo ularni o’z ehtiyojlaridan kelib chiqib, nutq mavzusiga, vaziyatga qarab tanlaydilar va qo’llaydilar. Tilimizdagi vositalarning bir nechalab ko’rinishlarga ega bo’lishi, sinonimik rang-baranglik shunday yo’l tutishga imkon beradi. Mana shu tanlash nutq jarayonida til birlikla¬rining o’ziga xos uslubiy chegaralanishini taqozo qiladi. Til birliklarini ijtimoiy muhitda tanlab ishlatish zarurati va ularni tilshunoslikda ilmiy-amaliy tahlil qilish uslubshunoslikda yangi sohani — vazifaviy uslubshunoslikni vujudga keltirdi.