Xiva Xonligi

1505 yil Shayboniyxon qo’shinlari Xorazmni egallab oladi. Lekin 1512 yilga kelib xonlik hokimiyati ko’chmanchi o’zbeklarning boshqa urug’I (shajarasi) rahbari Ilbarsxon qo’liga o’tadi. Shu vaqtdan boshlab Xiva xonligi yuzaga keladi, uning poytaxti turli yillarda Vazir, ko’hna Urganch va Xiva tog’lari, Dehiston, O’zboy (Uzboy) va O’rta Xuroson hududlari kirgan. Buxoro xonligi bilan O’rta Osiyoda hukmronlik huquqi yo’lidagi kurashda Xiva askarlari Qorako’l, Chorjo’y, Vardanzini xorabazorga aylantirdi va Karmanagacha yetib keldi. 1662 yil Xiva xoni Abulg’ozi navbatdagi jangdan so’ng Buxoro xoni Abulaziz bilan sulh tuzdi. Lekin uning o’g’li Anushaxon (1663-1687yy.) davrida Buxoroga hujumlar yana davom ettirildi. 1685 yil xivaliklar Samarqandni egallab olishga muvaffaq bo’lishdi. Lekin G’ijduvon yonida Anushaxon mag’lubiyatga uchradi va Samarqandni tashlab chiqishga majbur bo’ldi. Ko’p o’tmasdan Buxoro xoni Anushaxonga qarshi fitna uyushtirdi, unda Anushaning o’g’li Ernak (Ereng) ham ishtirok etdi. 1687 yil Anusha hibsga olinib, ko’zi ko’r qilindi. 1668 yil Buxoro xoni Subxonquli Xorazmni o’ziga bo’ysindirdi va uning hukmdori etib Shohniyozni tayinladi- keyinchalik u xonlik unvonini qabul qildi.