Kasbiy kompetentsiyani rivolantirishga ta’sir qiluvchi omillar

Haqiqiy professionallar tasodifan shakllanmaydi – ularning mahorati vaqt o’tishi bilan shakllanadi va doimiy ravishda rivojlanib boradi. Kasbiy kompetentsiya deganda insonning o’z kasbini mukammal bajarishi uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalari tushuniladi.
Ammo, nima sababdan ba’zi insonlar o’z sohasida yuksak natijalarga erishadi, boshqalar esa bir joyda qolib ketadi? Bu jarayonga ta’sir qiluvchi omillar mavjud. Keling, ularni hayotiy misollar bilan ko’rib chiqamiz.
1. Shaxsiy motivatsiya va o’sishga intilish Motivatsiya – har qanday rivojlanishning asosiy
harakatlantiruvchi kuchi. Agar inson o’z ishini sevmasa yoki maqsadi bo’lmasa, hech qanday tashqi omillar uni mukammallikka yetaklay olmaydi.
Hayotiy misol: Dastlab oddiy oshpaz bo’lib ishlagan Jamshid o’z kasbini chin dildan sevardi. U shunchaki taom tayyorlash bilan cheklanib qolmay, har kuni yangi retseptlar o’rganar, mashhur oshpazlarning uslublarini kuzatardi. Oradan yillar o’tib, u o’z restoranini ochdi va shogirdlarga dars bera boshladi.
Xulosa: Agar inson kasbini sevmaganida va rivojlanishga
intilmaganida, u shunchaki oddiy oshpaz bo’lib qolaverardi.
Nazariy bilim muhim, ammo haqiqiy mahorat faqatgina amaliyot orqali shakllanadi. Tajriba qancha ko’p bo’lsa, kasbiy kompetentsiya shunchalik yuqori bo’ladi.
Hayotiy misol: Dilfuza xonim – ingliz tili o’qituvchisi. U universitetni bitirgach, tilni mukammal bilgan bo’lsa-da, dars o’tishda qiyinchiliklarga duch keldi. Amaliy tajribasi yetishmagan edi. Ammo u sabr bilan ishladi, yangi metodikalarni o’rgandi, sinfdagi vaziyatlarga moslashdi. Bir necha yildan keyin u shunday malakali o’qituvchiga aylandiki, hatto boshqa ustozlar ham undan maslahat so’ray boshlashdi.
Xulosa: O’qish – muhim, ammo haqiqiy mahorat faqatgina
amaliy tajriba orqali shakllanadi.