Xorazm vohasi va Amudaryoning paydo bo’lishi

Qadim zamonlarda hozirgi Xorazmning o’rnida na biron-bir qishloq, na birorta daryo bo’lgan ekan. Hamma yoq biydek dashtu biyobon, ko’llar-u to’qayzorlardan nomu-nishon ham yo’q ekan. Odam oyog’i tegmagan bu zaminning qoq o’rtasi- dan kichkinagina bir ariqcha oqib o’tarkan.
Kunlardan bir kun Eron podshosining fuqarolari o’z hukmdori bilan g’ash bo’lib qolishibdi. Ulardan bir qismi o’z elidan bosh olib chiqib ketibdi. Yurib-yurib bir joyga yetganda hammalari horib-chanqab, obi-oshlari ham tugab, tinka-madorlari qurib qolgan paytda, ana shu ariqqa ro’para bo’lib qolibdilar. Sevinib ketgan odamlar ariq bo’yida uylar qurib, yo’l ochib, ekin-tekin qilib, merganlari ovchilik qilib kun kechira boshlabdilar.